منطقه گرایی، ایران و آسیای مرکزی

به زعم نویسنده این مقاله، جمهوری اسلامی بعد از دوره ای از انکار و طرد سازمان های بین المللی، بر اساس تحولات جدید و درک نوین از منافع، دریافت که این سازمان ها، اولاً می توانند ابزاری برای حفاظت از حقوق و امنیت کشور باشند، ثانیاً به خروج ایران از انزوا کمک کنند و ثالثاً در مقابل خطرات تک قطبی شدن جهان از جمهوری اسلامی حمایت و حراست کنند. در این راستا ایران ضمن روی آوردن به سازمان های غیرغربی همچون عدم تعهد و سازمان کنفرانس اسلامی، دست به ابتکار و طرح ایجاد سازمان های جدید منطقه ای زد. اکو که پیش تر تأسیس شده بود، با پیوستن اعضایی از کشورهای استقلال یافته از شوروی سابق، تحرک بیشتری یافت. توفیق ایران در منطقه گرایی را باید نسبی و کم و بیش اندک به حساب آورد. دلایل توفیق اندک را می توان عدم اشتراک استراتژی های دولت های منطقه، نگرانی برخی کشورها از ایران به ویژه دولت های کوچک و حاشیه خلیج فارس، تمایل و حتی اشتیاق اعضای این سازمان ها به همکاری با آمریکا (در حالیکه جمهوری اسلامی ایران اساساً سازمان های مذکور را وسیله ای برای مقابله با آمریکا می داند) و مکمل نبودن اقتصادهای کشورهای منطقه دانست. اما توفیق این سازمان ها بیشتر در ایجاد مجمعی برای طرح مباحث و جلوگیری از تشنج در عرصه های دیگر بوده است. ضمن آنکه برخی پروژه های مهم اقتصادی و اتصال های شبکه متنوع این کشورها به یکدیگر، چشم انداز فعالیت های آتی و احتمالاً ارتقای وضعیت اروپا را امیدوار کننده تر می کند.